صنعت چاپ اصطلاحات مخصوص به خود را دارد که ممکن است برای بسیاری از افراد ناآشنا باشد. اما برای برخی افراد که در این زمینه فعالیت می‌کنند، آشنا به نظر می‌رسد. زمانی که صحبت از کلیشه چاپ میشود، در واقع نام اختصاری برای مراحل خاصی از چاپ است. شما اگر می‌خواهید وارد چاپ محصولات مختلف شوید، باید با عناوین و اصطلاحات آن آشنایی بیشتری پیدا کنید. این کار شما را راحت‌تر به اهداف مورد نظر می‌رساند.
منظور از کلیشه چاپ چیست؟
از جمله مباحثی که در صنعت چاپ با آن بسیار برخورد کرده‌ایم، مربوط به مبحث کلیشه چاپ است. در واقع کلیشه چاپ یکی از قدیمی‌ترین روش‌های چاپ است که امروزه هم از آن استفاده میشود. کلیشه چاپ در واقع صفحه‌ای است که در چاپ لتر پرس و سایر چاپ‌هایی که سرعت بالایی دارند استفاده میشود.
زمانی که صحبت از کلیشه چاپ میشود، در واقع یک نوع فرآیند چاپی است که کاملاً مطابق با نمونه اصلی می‌باشد. چیزی که در نمونه اصلی وجود دارد، به صورت کامل و عینی بر روی سطوح مورد نظر از جنس کاغذ، پارچه، چوب و غیره چاپ میشود. شما میتوانید از طریق کلیشه چاپ هر نوع فرآیند چاپی را در بازه زمانی کوتاه و با سرعت بسیار زیادتری به انجام برسانید.
تاریخچه کلیشه چاپ
حال که شما توضیحات مختصری در ارتباط با کلیشه چاپ را مطالعه کردید، ما می‌خواهیم تاریخچه کوتاه و مختصری از کلیشه چاپ را برایتان بیان کنیم. تا مدت‌ها قبل از فرآیند کلیشه چاپ استفاده می‌کردند که به آنها تایپ می‌گفتند. این فرآیند چاپ متحرک نامیده می‌شد که کار پرفشار و هزینه بر بود. در سال ۱۷۱۲ شخصی به نام کنت اشتاین تصمیم گرفت انجیل‌هایی با کلیشه چاپ کنند، اما بعد ها در سال ۱۷۲۵ ویلیام گد زرگر و چاپگر اسکاتلندی دستگاهی اختراع شد.
این شخص در سال ۱۷۳۹ توانست برای اولین بار با روش کلیشه سازی کتابی منتشر کند. تا آن زمان در کشور اسکاتلند هیچگونه چاپخانه‌ای وجود نداشت. بعد از گذشت مدتی، چاپخانه انگلیسی توانست یکی از صفحات کلیشه را قرض بگیرد و با مواد مختلف آن را امتحان کند. اشخاص دیگری کلیشه‌سازی را بهبود بخشیده و توسعه دادند تا در نتیجه به همان شکلی که امروز آن را مشاهده می‌کنیم در آمد.
جنس کلیشه چاپ
زمانی را در نظر بگیرید که یک قطعه از متریال مختلفی ساخته شده باشد، یعنی آنکه این محصول در آن زمان کاربرد زیادی دارد. در زمان‌های گذشته کلیشه‌های چاپ از جنس فلز ساخته می‌شدند. اما امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و به روز شدن دستگاه‌های مختلف می‌توانیم جنس‌های مختلفی از پلاستیک و یا ژلاتین را برای کلیشه چاپ مشاهده کنیم.
در زمان‌های گذشته که کلیشه های چاپ از جنس فلز ساخته می‌شدند، زمان زیاد و هزینه‌های بیشتری برای ساخت آن صرف می‌شد. امروزه که تکنولوژی در حال پیشرفت است، ساخت کلیشه‌های چاپ با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد. به طور کلی پرکاربرد ترین کلیشه‌های چاپی که در بازار وجود دارد، مربوط به کلیشه‌های چاپ ژلاتینی می‌باشد.
روش ساخت کلیشه
هم اکنون می‌خواهیم به شما روش ساخت کلیشه را بیان کنیم. تمامی مراحل آن را برای شما توضیح می‌دهیم تا با نحوه ساخت این محصول بیشتر آشنا شوید. در ابتدا فلز را به حالت مذاب در آورده و مذاب حاصل از آن را در قالب کلیشه می‌ریزند. در نهایت مذاب سرد شده و صفحه فلزی به دست می‌آید که به آن کلیشه چاپ گفته میشود. برای کلیشه‌سازی معمولا از دو روش استفاده میشود که شامل فرآیند گچ و فرآیند ماشه است. در فرآیند گچ از قالب گچی که معمولاً از جنس گچ پاریس است، برای ساخت کلیشه‌ها استفاده می‌کنند. در فرآیند ماشه از قالب کاغذ پاپیه ماشه جهت ساخت کلیشه‌ها استفاده می‌کنند. این روش یک نوع فرآیند رایجی است.
مزیت‌های استفاده از کلیشه چاپ
کلیشه‌های چاپ در واقع ورق‌های انعطاف پذیری هستند که شکل ظاهری آنها به صورت یک قالب بوده و شما میتوانید طرح مورد نظر خود را بر روی سطوح پیاده سازی کنید. کلیشه‌های چاپ از متریال‌های مختلفی ساخته می‌شوند که هر کدام از آنها دارای ویژگی‌ها و مزایایی هستند که به آنها اشاره خواهیم کرد. معمولا سرعت کلیشه های چاپ بسیار بالا بوده و یک روش کارآمد برای چاپ انواع مختلفی از محصولات هستند. ساخت کلیشه چاپ چاپ هزینه هایی را دارد، اما شما می توانید با این متریال رنگ های مختلفی را بر روی سطوح صاف چاپ کنید.
زمانی که فرآیند چاپ را با استفاده از کلیشه‌ها انجام دهید، رنگ‌ها به صورت کاملاً واضح دیده می‌شوند و دیگر نیازی نیست که از چندین رنگ استفاده کنید تا وضوح آن را بالاتر ببرید. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از کلیشه‌های چاپ در آن است که در بازه زمانی کوتاه رنگ های آن خشک می شود و دیگر لازم نیست که زمان زیادی برای خشک کردن رنگ آن صرف کنید. این موضوع موجب شده که در فاصله زمانی کم بر روی سطح مورد نظر از چندین رنگ استفاده شود.
سرعت بالا و ثبات رنگ‌ها به عنوان مهم‌ترین مزیت‌های کلیشه‌های چاپ هستند که توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده‌اند. در نتیجه این موضوع باعث شده کلیشه‌های چاپ هم اکنون به عنوان یکی از برترین روش‌های چاپی در بین مشتریان معرفی شود. زمانی که شما برای چاپ از کلیشه‌ها استفاده می‌کنید در واقع طرح‌های ایجاد شده با نمونه اصلی هیچگونه تفاوتی ندارند.
به طور کلی لایه اول چاپ شده کاملاً مشابه با لایه آخر چاپی است. در صنعت چاپ برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه معمولاً از این متریال استفاده می‌کنند. جوهرهایی که در کلیشه‌های چاپ استفاده می شوند، بر پایه آب هستند، یعنی در تهیه کردن این جوهرها هیچگونه ماده سمی و مضری که به طبیعت و انسان آسیب برساند وجود ندارد. عمدتاً کلیشه‌های چاپ وزن خاصی ندارند و بسیار سبک هستند، بنابراین امکان ذخیره سازی و توزیع آن بسیار آسان است.
دستگاه کلیشه چاپ
کلیشه‌ها برای آنکه بتوانند فرآیند چاپ را انجام دهند، به دستگاه‌های مخصوصی احتیاج دارند. به طور کلی دو نوع دستگاه چاپ کلیشه وجود دارد. زمانی که شما می‌خواهید از کلیشه‌های ژلاتینی استفاده کنید، نیاز به یک سری دستگاه‌های مخصوصی دارید که به آن دستگاه‌های غلطکی گفته می شود.
این موضوع را در نظر بگیرید که قالب های ژلاتینی دوام بسیار بالایی دارند. در برخی موارد امکان چاپ خودکار دستگاه‌ها وجود ندارد و باید انجام این کار به صورت دستی انجام بگیرد که رنگ به کمک دست بر روی سطح مورد نظر انتقال پیدا می کند. نوع دیگری هستند که معمولاً از چهارچوب شابلون و توری ساخته می‌شوند.
روش چاپ کلیشه
در ابتدا شما طرح مورد نظر خود را طراحی می‌کنید. سپس کلیشه چاپ بر روی یک سیلندر قرار گرفته و وارد یک سینی رنگ میشود. سپس کلیشه‌ها به جوهر آغشته شده و طرح مورد نظر را برای چاپ آماده می‌کنند.
انواع کلیشه براساس کاربرد و روش ساخت
در مطالب بالا نکاتی در ارتباط با کلیشه‌ها ارائه دادیم، حال می‌خواهیم در رابطه با انواع کلیشه و کاربردهایی که دارند و روش ساخت این محصول به شما توضیحاتی ارائه دهیم. به طور حتم مطالبی که در اختیار شما قرار خواهیم داد می‌تواند کمک موثری در روش کاری شما داشته باشد.
کلیشه چاپ فلزی
کلیشه‌های چاپ فلزی جز اولین و قدیمی‌ترین نمونه از کلیشه های تولید شده هستند که روش ساخت آنها به صورت کاملاً سنتی انجام می‌گیرد. معمولاً کلیشه‌های چاپ فلزی در چاپ طلا کاربرد بیشتری دارند. نحوه ساخت کلیشه‌های چاپ فلزی به این صورت است که در ابتدا بر روی سطح مورد نظر موادی پخش میشود که به نور حساسیت زیادی دارد. برای چاپ کردن قسمت‌هایی که غیر ضروری است، معمولاً از اسید استفاده می‌کنند. قسمت‌های نور خورده را محکم تر می‌کنند تا کیفیت چاپ بالاتر رود.
کلیشه چاپ چوبی
مدل قدیمی از کلیشه‌هایی که وجود دارد، کلیشه چاپ چوبی است. معمولا کلیشه‌های چاپ چوبی در روش‌های چاپ برجسته و لترپرس کاربرد دارند. مراحل ساخت کلیشه‌های چاپ چوبی همانند مراحل ساخت کلیشه‌های فلزی است.
کلیشه چاپ ژلاتینی
جنس کلیشه‌های چاپ ژلاتینی به گونه‌ای است که تا حدودی کش می‌آید و زمانی که این کلیشه‌ها بر روی دستگاه نصب می‌شوند، طرح تا حدودی کشیده‌تر میشود. معمولاً کلیشه‌های چاپ ژلاتینی کاربرد بسیار بالایی دارند و سرعت آن ها بسیار زیاد است. برای ساخت کلیشه‌های چاپ ژلاتینی باید بتوانید طرح مورد نظر را به وسیله کامپیوتر بر روی کاغذ مخصوصی که کالک پرینت نامیده میشود پیاده کنید. سپس کاغذ ژلاتین در درون میز نوری یووی قرار می‌گیرد. بعد از آنکه نورردهی انجام شد، با فرچه و حلال مخصوص آن را شست و شو می‌دهند تا برجستگی مورد نظر مشخص شوند.
کلیشه چاپ داغی
در روش چاپ کلیشه داغی به وسیله یک پد سیلیکونی اجرا میشود. این روش چاپ برای چاپ سررسید، کارت عروسی و تقویم و موارد مشابه بسیار مناسب است. روش ساخت کلیشه به این صورت است که در ابتدا طرح بر روی کاغذ چاپ شده و آن را به همراه نایلوپرینت داخل دستگاه کلیشه‌سازی قرار می‌دهند تا نور به آن بتابد. سپس آن را با حلال‌ها و فرچه شستشو می‌دهند. دمای قابل تحمل برای این روش ۲۰۰ درجه است.
کلیشه چاپ سیلک
بر روی پارچه‌ها نقش و نگارهای مختلفی را می‌بینید که چاپ آنها توسط کلیشه‌های چاپ سیلک انجام می‌گیرد. در روش تهیه کلیشه چاپ، یک لایه نازک مخصوص بر روی تور شابلون کشیده شده و آن را در داخل دستگاه قرار می‌دهند. بعد از نوردهی شابلون را با فشار آب بالایی شستشو می‌دهند تا آماده چاپ شود.
کلیشه چاپ دیجیتال
کلیشه چاپ دیجیتال برای چاپ فلکسیوگرافی کاربرد دارد. در زمان‌های گذشته از کلیشه چاپ پلاستیکی استفاده می‌کردند، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی صفحات آن به فلکسوگرافی تبدیل شده است که انعطاف پذیری زیادی دارند. برای ساختن کلیشه چاپ دیجیتال یک لایه ماسک لازم است که به نور لیزر حساسیت خاصی داشته باشد. بعد از فرآیند لیزر شدن همانند فیلم و آنالوگ عمل می کند و قسمت‌هایی که به آن نور نرسیده، شسته شده و بعد از خشک شدن به طور مجدد به آن نوردهی می‌کنند.
چاپ کلیشه بر روی محصولات نایلونی
محصولات نایلونی و یا همان کیسه‌های نایلونی جز محصولات بسیار پرطرفداری هستند که جهت بسته‌بندی انواع محصولات استفاده می‌شوند. کیسه‌های نایلونی در زمینه‌های مختلف چون صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، در صنایع خودروسازی و غیره برای بسته‌بندی استفاده می‌شوند. برای آنکه بتوان محصولات را در بین مردم بهتر معرفی کرد، لازم است که اطلاعات مخصوصی در ارتباط با نحوه استفاده و یا مصرف را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. بهترین روشی که میتوانید به این منظور انجام دهید آن است که بتوانید عملیات چاپ بر روی بسته‌بندی‌ها را به انجام برسانید. برای هر محصول، از دستگاه‌های مختلف و شیوه های متنوعی استفاده میشود که یکی از برترین آنها چاپ کلیشه است. شما در چاپ کلیشه باید با توجه به نوع نایلون خود بتوانید عملیات چاپ مناسبی را انجام دهید.
کلیشه کارتن
نوع دیگر از کلیشه‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، کلیشه کارتن است. معمولاً برای ساخت کلیشه کارتن باید چند مورد را لحاظ کنید. باید ضخامت کلیشه کارتن‌ها زیاد باشد و بهتر است که از کلیشه‌هایی با ضخامت ۵ میل استفاده کنید. سعی کنید در ساخت کلیشه از کلمات و خطوط نازک استفاده نکنید تا در هنگام ساخت و چاپ از بین نرفته و کار را خراب نکند. تا جایی که ممکن است سعی کنید از تصاویر در کلیشه‌ها استفاده نکنید.
از آنجایی که معمولاً غلطک رنگی جنس لاستیکی دارد، ممکن است که در سطح کلیشه به میزان زیادی بریزد و چاپ تصویر را کثیف‌تر کند. دقت داشته باشید که لبه کلیشه‌ها حتماً تمیز شود. از آنجایی که ضخامت کلیشه‌ها بالا است و کلیشه‌ها حالت لاستیکی دارند، بهتر است که هیچگونه لکه‌ای بر روی سطح چاپ ایجاد نشود.
سخن آخر
شرکت‌ها و چاپخانه‌های متعددی در کشور ما وجود دارند که در زمینه چاپ فعالیت دارند. از جمله روش‌های چاپی انجام گرفته، استفاده از روش چاپ کلیشه است. شما با استفاده از این روش چاپ میتوانید هر نوع متریال را به راحتی و با کیفیت بالایی به چاپ برسانید. روش سفارش چاپ کلیشه‌ها بسیار آسان است. شما در کمترین بازه زمانی به صورت فوری میتوانید اقدام به چاپ این محصولات کنید. چاپ انصار یکی معتبر ترین دفاتر چاپ است و شما با مراجعه به وبسایت میتوانید اقدام به سفارش محصولات چاپی خود بپردازید.